Η χρονιά, που μόλις αποχαιρετήσαμε, θα μείνει για πάντα χαραγμένη στη μνήμη μας, ως η χρονιά έναρξης της πανδημίας του Κορονοϊού. Ζήσαμε όλοι πρωτόγνωρες καταστάσεις με εφαρμογή καθολικών lock down και αυτόματη μετάβαση στην ψηφιακή εποχή. Μια εποχή που επιβεβαιώνει και επαληθεύει τη διαχρονική αναζήτηση λύσεων της επιστημονικής κοινότητας για ψηφιοποίηση και τεκμηρίωση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.
Το Εργαστήριο Ψηφιακής Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου (DHRLab), παρά τις αντίξοες και πρωτόγνωρες συνθήκες, εξαιτίας της φύσης των ψηφιακών εργασιών του και στόχων, κατάφερε όχι μόνο να επιβιώσει, αλλά και να αναπτύξει τις δραστηριότητες και τις δράσεις του.
Το Εργαστήριο (DHRLab), υπό την διεύθυνση του Δρα. Μαρίνου Ιωαννίδη, έχει ήδη τοποθετήσει επάξια την Κύπρο στην κορωνίδα της Ψηφιακής Πολιτιστικής Κληρονομιάς, αφού κατέχει, από το 2018, δυο σημαντικές έδρες, μοναδικές σε παγκόσμιο επίπεδο, την Έδρα της ΟΥΝΕΣΚΟ στην Ψηφιακή Πολιτιστική Κληρονομιά (UNESCO Chair on Digital Cultural Heritage), όπως επίσης και την Έδρα του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Ερευνητικού Χώρου (EU-ERA Chair on Digital Cultural Heritage), ως αναγνώριση του σπουδαίου έργου που επιτελεί.
Η έντονη ερευνητική, εκπαιδευτική και κοινωνική του δραστηριότητα, αλλά και η δυναμική εμπλοκή του Εργαστηρίου σε διαδικτυακά συνέδρια και σεμινάρια, διεθνείς συνεργασίες, συμμετοχή σε Ευρωπαϊκά έργα, κατά το 2020 παρά την πανδημία, αντανακλούν την ενεργή του εμπλοκή σε όλα τα επίπεδα της καινοτομίας, έρευνας, παιδείας, χάραξης πολιτικής και ανάπτυξης στον συγκεκριμένο τομέα, αλλά και το υψηλό ποιοτικό επίπεδο των αποτελεσμάτων, που διαφαίνονται παρακάτω:
ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ – εκπαιδευτικά – καινοτόμα ΕΡΓΑ
Το DHRLab του ΤΕΠΑΚ συμμετέχει ενεργά σε 15 ερευνητικά προγράμματα, εκ των οποίων τα 3 ξεκινούν μέσα στο 2021 και άλλα 3 έχουν ολοκληρωθεί το 2020, με συνολική χρηματοδότηση 8,3 M Ευρώ για το ΤΕΠΑΚ.
UNESCO Chair on Digital Cultural Heritage
Το Εργαστήριο κατέχει την μοναδική έδρα της ΟΥΝΕΣΚΟ στην Ψηφιακή Πολιτιστική Κληρονομιά από το 2018. Πρόκειται, για μια πολύ σπάνια και τιμητική ανάθεση, την οποία η ΟΥΝΕΣΚΟ δίνει μόνο σε έναν φορέα από όλο τον κόσμο, η οποία δίνεται μια φορά σε παγκόσμιο επίπεδο και είναι απεριόριστου χρονικού διαστήματος.
Πληροφορίες: https://digitalheritagelab.eu/
H2020 ERA Chair Mnemosyne
Η Έδρα του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Ερευνητικού Χώρου στην Ψηφιακή Πολιτιστική Κληρονομιά (ERA Chair on Digital Cultural Heritage), με το ακρωνύμιο ‘Μνημοσύνη’, έχει διάρκεια πέντε (5) χρόνων, με χρηματοδότηση ύψους €2.5 εκ.
Πληροφορίες: https://digitalheritagelab.eu/era-chair/
Interreg V-A Greece – Cyprus DigiArc
Το Έργο «Ψηφιακό Τόξο Πολιτισμού Ελλάδος-Κύπρου: Διάσωση και ανάδειξη της μεσαιωνικής πολιτιστικής κληρονομιάς στη νησιωτική περιοχή του Αιγαίου και της Κύπρου», έχει κεντρική ιδέα τη διατήρηση, προστασία και ανάδειξη του πολιτισμικού περιβάλλοντος στην Κύπρο και στα νησιά του Αιγαίου.
Στην πράξη συμμετέχουν το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού Ελλάδας / ως επικεφαλής Εταίρος, το Πανεπιστήμιο Αιγαίου-Ειδικός Λογαριασμός Κονδυλίων Έρευνας και το ΥΠΠΟΑ-Εφορεία Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου από την Ελληνική πλευρά, καθώς και το Τμήμα Αρχαιοτήτων Κύπρου και το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου (ΤΕΠΑΚ) από την κυπριακή πλευρά.
Το έργο έχει συνολικό προϋπολογισμό € 2.2 εκ. και ορίζοντα ολοκλήρωσης τον Ιούλιο του 2021.
Πληροφορίες: https://www.digiarc.eu/el/
Ευρωπαϊκή Υποδομή CLARIN ERIC
Η Κύπρος έχει ενταχθεί, από την 1η Μαΐου 2019, επίσημα στην Ευρωπαϊκή Υποδομή CLARIN ERIC και εκπροσωπείται από την Έδρα της ΟΥΝΕΣΚΟ στην Ψηφιακή Πολιτιστική Κληρονομιά στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου (ΤΕΠΑΚ), με τον Δρ. Μαρίνο Ιωαννίδη να έχει οριστεί Εθνικός επιστημονικός συντονιστής για την Κύπρο.
Πληροφορίες: https://www.clarin.eu/
H2020 Marie S. Curie Innovative Training Network CHANGE
Με έναρξη εργασιών το 2019, το 4ετές έργο «CHANGE» με χρηματοδότηση ύψους €4 εκ., φιλοδοξεί να δημιουργήσει καινοτόμες μεθόδους παρακολούθησης των αλλαγών και των φθορών που υφίστανται τα αντικείμενα πολιτιστικής κληρονομιάς, με στόχο την καλύτερη συντήρησή και διαφύλαξή τους για τις επόμενες γενεές.
Europeana Archaeology
Tο έργο στοχεύει στην αύξηση του ψηφιακού περιεχομένου υψηλής ποιότητας για την πλούσια πολιτιστική κληρονομιά της Ευρώπης από αρχαιολογικά μνημεία, ιστορικά κτίρια, πολιτιστικά τοπία και αντικείμενα που είναι προσβάσιμα μέσω της Europeana και είναι διαθέσιμα για επαναχρησιμοποίηση.
Πληροφορίες: https://pro.europeana.eu/project/europeana-archaeology
Europeana Common Cultural
Το έργο θα συμβάλει στη βελτίωση έως και τεσσάρων εκατομμυρίων αρχείων από τα 13,9 εκατομμύρια αρχεία που παρείχαν σήμερα οι συμμετέχουσες εθνικές πλατφόρμες συγκέντρωσης μεταδεδομένων στην Europeana.
Πληροφορίες: https://pro.europeana.eu/project/europeana-common-culture
Creative Europe: Culture – OPHERA
Το έργο αποσκοπεί -για πρώτη φορά στην Ευρωπαϊκή Ένωση- να αποκαλύψει ως πολιτιστική έκφραση τη διαδικασία αποκατάστασης της πολιτιστικής κληρονομιάς που βρίσκεται σε εξέλιξη στις περιοχές που επλήγησαν από τον σεισμό της Κεντρικής Ιταλίας στην περιφέρεια Marche το 2016. Η παραδοχή του έργου είναι η συνειδητοποίηση της ανάγκης να επιτρέπεται η συμμετοχή των πολιτών σε όλες τις εργασίες καταγραφής, τεκμηριωσης, συντηρησης, διαφηλαξης και προβολης.
Πληροφορίες: https://www.ophera.beniculturali.it
ERASMUS+ EU-OBP
To πρόγραμμα Erasmus+ EU-OBP, σκοπό έχει την δημιουργία εμβλημάτων ελεύθερης πρόσβασης (badges) στην εκπαίδευση ενηλίκων. Τα badges είναι μοντέρνα εργαλεία που έχουν τη δυνατότητα να επικοινωνούν και να αποτυπώνουν τα επιτεύγματα και να δείχνουν ευδιάκριτα, τις ικανότητες, τις δυνατότητες και τις ξεχωριστές ιδιότητες των εκπαιδευόμενων.
Πληροφορίες: http://eu-obp.eu/
EU Study on Standards, Methodologies and Guidelines for 3D Digitisation of Cultural Heritage
Η μοναδική μελέτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο τομέα της 3Δ ψηφιοποίησης αντικειμένων από μουσεία, μνημείων και αρχαιολογικών χώρων. Το Εργαστήριο σε συνεργασία με εξειδικευμένες εταιρείες, ερευνητικά κέντρα, ακαδημαϊκά ιδρύματα και πέραν των 100 εμπειρογνωμόνων στο συγκεκριμένο τομέα κατάφερε να χρηματοδοτηθεί για να φέρει εις πέραν την συγκεκριμένη μελέτη, η οποία έχει σαν απώτερο στόχο την εισήγηση για χαράξει νέων προτύπων και κανονισμών στον τομέα της 3Δ καταγραφής της ψηφιακής πολιτιστικής κληρονομίας μας.
Πληροφορίες: bit.ly/35muqFb
H2020 IMPACTOUR
Ένα από τα τρία μοναδικά έργα στην Ευρωπαϊκή Ένωση στο τομέα του Πολιτισμικού Τουρισμού. Κύριος στόχος του Έργου είναι κατασκευή εξιδεικευμένων εργαλείων για την ποιο αποτελεσματική χάραξη πολιτικής στον τομέα του Πολιτισμικού Τουρισμού.
Πληροφορίες: https://www.impactour.eu/
Η2020 Virtual Multimodal Museum Plus (ViMM-Plus)
Το πολυβραβευμένο έργο της Ευρωπαϊκής Ένωσης το οποίο κατάφερε μετα από πολύ δύσκολες διαπραγματεύσεις να προτείνει και να υπογραφεί από τους 27 Υπουργούς Πολιτισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης η Δήλωση δέσμευσης για την ψηφιοποίηση της Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Κληρονομίας (DigitalDay2019 declaration on Advanced Digitisation in Cultural Heritage).
Πληροφορίες: https://www.vi-mm.eu/
ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΕΡΓΩΝ ΜΕΣΑ ΣΤΟ 2020
Creative Europe REvivEU
Το Ευρωπαϊκό Έργο REvivEU «WeAre #EuropeForCulture» που εστιαζόταν στην συνέχιση του κληροδοτήματος του Ευρωπαϊκού Έτους Πολιτιστικής Κληρονομιάς, σκοπό είχε τη διοργάνωση εκδηλώσεων σε δέκα ευρωπαϊκές χώρες που συμμετείχαν στο έργο. Η έδρα της ΟΥΝΕΣΚΟ στην Ψηφιακή Πολιτιστική Κληρονομιά του ΤΕΠΑΚ, διοργάνωσε την πρώτη (1η) εκδήλωση του έργου με τίτλο «Από τις Μνήμες των Γονιών μας στα Μάτια των Παιδιών μας», για δωρεάν ψηφιοποίηση ιστορικού φωτογραφικού αρχείου και καταγραφή της μνήμης της Κύπρου.
Πληροφορίες: https://www.photoconsortium.net/europeforculture/nicosia/
ΣΥΝΕΔΡΙΑ ΚΑΙ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
Διοργάνωση και συμμετοχή σε διαδικτυακές εκδηλώσεις, με εντυπωσιακό αριθμό παρευρισκόμενων από όλο τον πλανήτη. Οι σημαντικότερες παρουσιάζονται παρακάτω:
Ημέρα της Ευρώπης, 9 Μαΐου 2020 | Διαδικτυακό Σεμινάριο για την Ψηφιακή Πολιτιστική Κληρονομιά
Το σεμινάριο συνδιοργανώθηκε από τον οργανισμό Heritage-Malta, τις έδρες της ΟΥΝΕΣΚΟ και του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας στην Ψηφιακή Πολιτιστική Κληρονομιά του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου, σε συνεργασία με το Europe Direct Λεμεσού. Το δίωρο διαδικτυακό σεμινάριο (webinar) το οποίο μεταδόθηκε ζωντανά, συγκέντρωσε πάνω από 800 άτομα από όλες τις γωνιές του κόσμου. Εκπρόσωποι από διάφορα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, αλλά και από την Κύπρο και τη Μάλτα, παρουσίασαν θεματολογία για το μέλλον και τις δυνατότητες της Ψηφιακής Πολιτιστικής Κληρονομιάς. https://youtu.be/PuSv1eXrX2A
8ο Διεθνές Συνέδριο Ψηφιακής Πολιτιστικής Κληρονομιάς (Digital Heritage) – EuroMed 2020, 2 – 5 Νοεμβρίου 2020
Το Ευρω-Μεσογειακό συνέδριο EuroMed διοργανώνεται κάθε 2 χρόνια και φέτος εξαιτίας της πανδημίας, διοργανώθηκε διαδικτυακά από το Εργαστήριο Ψηφιακής Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Το Συνέδριο EuroMed 2020, που συγκέντρωσε, για μια ακόμα φορά, το παγκόσμιο ενδιαφέρον, διήρκησε 4 μέρες με τη συμμετοχή πέραν των 1063 επιστημόνων από 82 διαφορετικές χώρες, με τη εισφορά 187 ομιλητών από 29 χώρες, ξεπερνώντας τις προσδοκίες των διοργανωτών, προβάλλοντας την ψηφιακή κληρονομιά της Κύπρου καθώς και τις μοναδικές τεχνογνωσίες που κατέχει το ΤΕΠΑΚ στον τομέα αυτό, σε κάθε γωνιά του κόσμου, καθιστώντας το ΤΕΠΑΚ παγκόσμιο κέντρο καινοτομίας που διαμορφώνει τις παγκόσμιες εξελίξεις στον τομέα της ψηφιοποίησης της Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Ανθρώπου.
Βραδιά του Ερευνητή, 27 Νοεμβρίου 2020
Στο πλαίσιο της εκδήλωσης «Βραδιά του Ερευνητή 2020: Έξυπνες και Πράσινες Πόλεις», η ομάδα του Εργαστηρίου, δημιούργησαν για το κοινό, πλούσιο οπτικοακουστικό υλικό. Στόχος της δραστηριότητας, ήταν η ανάδειξη της σύνδεσης των έξυπνων και πράσινων πόλεων με την ολιστική ψηφιακή τεκμηρίωση, με σκοπό την προστασία και τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς, ιδιαίτερα εντός των αστικών κέντρων. Στο περίπτερο με τον αριθμό 51 της «Βραδιάς του Ερευνητή 2020», φιλοξενήθηκε η δραστηριότητα του Εργαστηρίου Ψηφιακής Πολιτιστικής Κληρονομιάς με τίτλο «Όχι απλώς ένα βιντεοπαιχνίδι – Οικοδομώντας μια Εικονική Πόλη / Not a Video Game – Building a Virtual City».
ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΕΩΝ Αρχείων και ΜΝΗΜΕΙΩΝ
Παρά τις αντίξοες συνθήκες η ομάδα του Εργαστηρίου, ψηφιοποίησε και τεκμηρίωσε πλήρως τα παρακάτω μνημεία:
- Εκκλησία Παναγία Καρμιώτισσας, Κάτω Πολεμίδια
- Μέρος του ιστορικού αρχείου του Σωματείου Απόλλωνα, Λεμεσός
- Κάστρο Πάφου, Κάστρο Κολοσσίου και Κάστρο Λάρνακας,
- Πύργος Αλαμινού, Πύργος Περβολιών, Πύργος Πύλας και Πύργος Ξυλοφάγου και έχει ξεκινήσει την ψηφιοποίηση του αρχείου του Μοναστηριού της Παναγίας Χρυσορρογιάτισσας . Πληροφορίες και βίντεο: https://www.youtube.com/watch?v=R56T6VbQPwE
ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ- ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΘΕΣΕΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΑΜΕΣΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
Η προσφορά του Εργαστηρίου, σε εθνικό, πλέον, επίπεδο, κρίνεται ως σημαντική, αφού από το έτος 2013 και μέχρι σήμερα, διεκδίκησε, με πλήρη επιτυχία και σε άκρως ανταγωνιστικό περιβάλλον, για την Κύπρο, δεκατρία (13) από τα πιο καινοτόμα έργα του Horizon 2020 στο τομέα της πολιτιστικής κληρονομίας, ύψους €8,3 εκ. Ευρώ.
Η διεκδίκηση Ευρωπαϊκών πόρων και η υλοποίηση, με τον καλύτερο τρόπο, όλων των έργων, όχι μόνο παράγει εξαιρετικό, εθνικής σημασίας, έργο για την Κύπρο, αλλά , παράλληλα, δίνει ευκαιρίες απασχόλησης και σταδιοδρομίας σε δεκάδες νέους επιστήμονες, οι οποίοι εργάζονται σε ένα υψηλής ποιότητας περιβάλλον έρευνας και καινοτομίας. Παρά την δύσκολή χρονιά το Εργαστήριο κατάφερε κατά την διάρκεια του τελευταίου χρόνου να προσφέρει 8 νέες θέσεις εργασίας σε επιστήμονες, τόσο από την Κύπρο, όσο και από διάφορες άλλες χώρες του κόσμου (Καναδάς, Ηνωμένο Βασίλειο, Ελλάδα, Ιταλία, Σερβία, Βέλγιο κ.ά)
Η προσπάθεια του Εργαστηρίου Ψηφιακής Πολιτιστικής Κληρονομιάς/Έδρα ΟΥΝΕΣΚΟ θα συνεχιστεί με εντατικούς ρυθμούς και στο μέλλον, με την ολοκλήρωση πρωτοπόρων και καινοτόμων προγραμμάτων, αλλά και τη διεκδίκηση νέων, καθιστώντας την Κύπρο σημείο αναφοράς και παγκόσμιο κέντρο, για τη διαμόρφωση πολιτικών και την εξέλιξη των επιστημών στη μελέτη, καταγραφή, διάσωση, ψηφιοποίηση και ανάδειξη του Πολιτισμού του Ανθρώπου, με τα πλέον σύγχρονα και καινοτόμα εργαλεία.
Για περισσότερες πληροφορίες:
https://www.facebook.com/dhrlabcut/ και https://www.facebook.com/Unesco.DCH
